MAKER'S MARK 101

Do sieci sklepów wolnocłowych trafić ma we wrześniu 2019 roku najnowsza odsłona bourbona Maker's Mark. Tym razem chodzi o MM 101 czyli bourbon whiskey, której zawartość alkoholu wynosi 101 proof (50,5%). W gruncie rzeczy jest to jedyna różnica między MM 101, a standardową odsłoną tej bourbon whiskey (której zawartość alkoholu wynosi 90 proof czyli 45%). 
Butelka (jak przystało na sieć sklepów wolnocłowych) ma pojemność 1 litra. Cenę ustalono na 50 $.
101 proof jako żywo przywodzi mi na myśl innego kultowego bourbona: Wild Turkey. To właśnie WT przez wiele lat promował swoje whiskey z nieszablonową zawartością alkoholu na poziomie 50,5%. Do dziś zresztą hasło wywoławcze "101" dla miłośników gatunku oznacza jedno: Wild Turkey. Dlaczego w to ciasne poglądowo pomieszczenie wciska się MM, tego nie wiem. Przecież mogłoby to być 100 proof, co przy odrobinie formalności mogłoby skończyć się dumnym na etykiecie napisem "bottled in bond". MM jednak wolał tu skopiować oryginalny pomysł konkurencji. Szczerze mówiąc słabo to wygląda na tle historii marki MM, gdzie jednym z głównych napisów na firmowym drogowskazie destylarni zawsze była oryginalność. Widać te czasy firma ma już za sobą. Czy to zmęczenie materiału czy nietrafione w swej idei pomysły włodarzy z Beam-Suntory?

DAVE PICKERELL NIE ŻYJE...

Kolejna legenda świata American Whiskey odeszła. Tym razem śmierć zawitała w progach ziemskiego bytu Dave'a Pickerella. Jak donoszą amerykańskie źródła, Dave zmarł 1 listopada br. w San Francisco. Przyczyna jego śmierci póki co jest nieznana, choć jego przyjaciele podkreślają, że "odszedł w spokoju".
Ten potężny w posturze facet (niczym inny nieżyjący mistrz Booker Noe z James B. Beam Distilling Co.) przez 14 lat był mistrzem destylacji w Maker's Mark Distillery. Od 2009 roku pełnił również obowiązki mistrza destylacji w destylarniach WhistlePig oraz Hillrock. Ponad 100 innym mikro-destylarniom doradzał, jako konsultant. Był prawdziwym specem w swoim fachu.
Świat whiskey zubożał o kolejnego bourbonowego barona, tak jak wcześniej w przypadku Parkera Beama, Lincolna Hendersona czy wspomnianego wyżej Bookera Noe.

JIM MURRAY WHISKY BIBLE 2019

Jak co roku, tak i tym razem Jim Murray (prawdziwy guru wśród whisky-publicystów) opublikował swój periodyk Whisky Bible, a wraz z nim ranking najlepszych whisky w danym sezonie. Poniżej podaję wyniki owego rankingu:

2019 World Whisky of the Year
William Larue Weller 128.2 Proof

Second Finest Whisky in the World
Glen Grant Aged 18 Years

Third Finest Whisky in the World
Thomas Handy Sazerac Rye 127.2 Proof

Single Cask of the Year
Blanton’s Gold Edition Single Barrel

SCOTCH

Scotch Whisky of the Year
Glen Grant Aged 18 Year Old

Single Malt of the Year (Multiple Casks)
Glen Grant Aged 18 Year Old

Single Malt of the Year (Single Cask)
The Last Drop Glenrothes 1969 Cask 16207

Scotch Blend of the Year
Ballantine’s 17 Year Old

Scotch Grain of the Year
Berry Bros & Rudd Cambus 26 Years Old

Scotch Vatted Malt of the Year
Collectivum XXVIII

SINGLE MALT SCOTCH

No Age Statement
Laphroaig Lore

10 Years & Under (Multiple Casks)
Laphroaig 10 Year Old

10 Years & Under (Single Cask)
Berry Bros & Rudd Ardmore 9 Year Old

11-15 Years (Multiple Casks)
Lagavulin 12 Year Old 17th Release Special Releases 2017

11-15 Years (Single Cask)
Cadenhead’s Rum Cask Mortlach 14 Year Old

16-21 Years (Multiple Casks)
Glen Grant Aged 18 Year Old

16-21 Years (Single Cask)
Bowmore 19 Year Old The Feis Ile Collection

22-27 Years (Multiple Casks)
Talisker 25 Year Old Bot.2017

22-27 Years (Single Cask)
Scotch Malt Whisky Society Glen Grant Cask 9.128 24 Year Old

28-34 Years (Multiple Casks)
Convalmore 32 Year Old

28-34 Years (Single Cask)
Gleann Mor Port Ellen Aged 33 Year Old

35-40 Years (Multiple Casks)
Benromach 39 Year Old 1977 Vintage

35-40 Years (Single Cask)
Glenfarclas The Family Casks 1979

41 Years & Over (Multiple Casks)
Tomatin Warehouse 6 Collection 1972

41 Years & Over (Single Cask)
The Last Drop Glenrothes 1969 Cask 16207

BLENDED SCOTCH

No Age Statement (Standard)
Ballantine’s Finest

5-12 Years
Johnnie Walker Black Label 12 Year Old

13-18 Years
Ballantine’s 17 Year Old

19 – 25 Years
Royal Salute 21 Year Old

26 – 50 Years
Royal Salute 32 Year Old Union of the Crowns

IRISH WHISKEY

Irish Whiskey of the Year
Redbreast Aged 12 Year Cask Strength

Irish Pot Still Whiskey of the Year
Redbreast Aged 12 Year Cask Strength

Irish Single Malt of the Year
Bushmills Distillery Reserve 12 Year Old

Irish Blend of the Year
Bushmills Black Bush

Irish Single Cask of the Year
The Irishman 17 Year Old

AMERICAN WHISKEY

Bourbon of the Year
William Larue Weller 128.2 Proof

Rye of the Year
Thomas H. Handy Sazerac 127.2 Proof

US Micro Whisky of the Year
Garrison Brothers Balmorhea

US Micro Whisky of the Year (Runner Up)
Balcones Peated Texas Single Malt

BOURBON

No Age Statement (Single Barrel)
Blanton’s Gold Edition Single Barrel

No Age Statement (Multiple Barrels)
William Larue Weller 128.2 Proof

Up To 10 Years
Eagle Rare 10 Year Old

11 – 15 Years
Pappy Van Winkle Family Reserve 15 Year Old

16 – 20 Years
Abraham Bowman Sweet XVI Bourbon

11 Years & Over
Orphan Barrel Rhetoric 24 Year Old

RYE

No Age Statement
Thomas H. Handy Sazerac 127.2 Proof

Up to 10 Years
Knob Creek Cask Strength

11 Years & Over
Sazerac 18 Year Old (2017 Edition)

CANADIAN WHISKY

Canadian Whisky of the Year
Canadian Club Chronicles: Issue No. 1 Water of Windsor 41 Year Old

JAPANESE WHISKY

Japanese Whisky of the Year
The Hakushu Paul Rusch

EUROPEAN WHISKY

European Whisky of the Year (Multiple)
Nestville Master Blender 8 Years Old Whisky (Slovakia)

European Whisky of the Year (Single)
The Norfolk Farmers Single Grain Whisky (England)

WORLD WHISKIES

Asian Whisky of the Year
Amrut Greedy Angels 8 Year Old (India)

Southern Hemisphere Whisky of the Year
Belgrove Peated Rye (Australia)

I WARSAW SPIRITS COMPETITION ROZSTRZYGNIĘTY

3 października w restauracji Winsky w Warszawie odbyła się uroczystość wręczenia medali producentom i importerom alkoholi nagrodzonych w konkursie I Warsaw Spirits Competition. Alkohole oceniało jury w degustacji w ciemno, alkohole były zgłoszone w 17 kategoriach. W jury zasiedli publicyści i eksperci – Aleksander Baron, Łukasz Czajka, Łukasz Gołębiewski, Łukasz Klesyk. Alkohole były oceniane według następujących kryteriów: aromat (do zdobycia 30 punktów), smak (30), finisz (30) i całościowe wrażenie (10), na które składają się takie elementy jak harmonia czy nowatorstwo, to znaczy, że nawet kontrastowo poustawiane smaki i aromaty mogły dostać wysoką ocenę, jeżeli były interesujące i innowacyjne.

Alkohole zostały nagrodzone medalami: Silver dla próbek o łącznej nocie co najmniej 70, Gold dla próbek o łącznej nocie co najmniej 80 oraz Double Gold dla próbek o najwyższej łącznej nocie w każdej kategorii.

Łącznie przyznano 92 medale. Alkohole pochodziły z 17 krajów.

Wśród nagrodzonych było 55 alkoholi z Polski, 9 z Austrii, 5 z Włoch, 4 z Gruzji, po 3 z Francji i Irlandii, 2 ze Szkocji i po jednym z: Jamajki, Gujany, Dominikany, Gwadelupy, USA, Barbadosu, Bułgarii, Rosji, Holandii i Nowej Zelandii.

Medale double gold przyznano w następujących kategoriach:

Wódka czysta mieszana – Longinus Vodka

Wódka żytnia – Wódka Jednorodna Żytnia

Wódka pszeniczna – Pavlina Vodka

Wódka Ziemniaczana – Wódka Jednorodna Ziemniaczana

Wódka starzona – Piasecki Bairille Honey 3YO

Wódka smakowa owocowa – Księżycówka z Kujaw

Wódka smakowa inne – Viche Pitia Caraway

Okowita niestarzona owocowa – Roner Williams

Okowita niestarzona zbożowa – Wolf Rye

Okowita starzona – Śliwowica Polska

Likiery i nalewki – Longinus Nalewka z Orzecha Włoskiego

Gin – Wolf Gin

Rum – Worthy Park Single Estate

Whisky – Buffalo Trace

Brandy i grappa starzona – Marzadro Le Diciotto Lune Botte Porto

Wszystkie nagrodzone alkohole mogą posługiwać się medalem w oznakowaniu butelek nagrodzonych trunków, tak by mogły się one wyróżniać na sklepowych półkach i zwracać uwagę klientów na wyróżnioną przez jurorów najwyższą jakość.

Organizatorem wydarzenia są redakcja magazynu o mocnych alkoholach „Aqua Vitae” i serwis Spirits.com.pl. Druga edycja konkursu odbędzie się w październiku 2019 roku. W związku z bardzo dużym zainteresowaniem liczba kategorii zostanie rozszerzona. 

WOODFORD RESERVE MASTER'S COLLECTION 2018

Jak co roku, tak i teraz Woodford Reserve Distillery przygotowała kolejną edycję swojej topowej Master's Collection. Tym razem to już druga propozycja na ten rok. Przypomnę tylko, że whiskey do tej kolekcji powstaje wskutek trzykrotnej destylacji w klasycznych miedzianych alembikach (typu szkockiego).
Na jesień 2018 master distiller Chris Morris przygotował dwie propozycje dla fanów marki:
1. Woodford Reserve Master's Collection Oat Grain Bourbon - powstał w oparciu o oryginalna recepturę w której obok standardowych komponentów pojawia się dodatkowo owies. W efekcie mashbill wygląda następująco: 66% kukurydzy, 18% owsa, 12% słodu jęczmiennego i 4% żyta. Swą recepturą obecny Masters nawiązuje do pierwszej edycji Four Grain, w której obok kukurydzy, żyta i jęczmienia zastosowano dodatkowo pszenicę.
2. Woodford Reserve Master's Collection Select American Oak - Chris Morris do tej edycji wybrał destylaty leżakowane w beczkach wykonanych ze specjalnie selekcjonowanych dębów z lasów Ozark. Dęby te rosną szczególnie szybko, co skutkuje zwartym układem drewna, ale też słodzą paleta whiskey (z mniejszą zawartością akcentów korzennych, wytrawnych).
Oba bourbony leżakowały 9 lat. Zawartość alkoholu w obu przypadkach wynosi standardowe dla Mastersów 90,4 proof czyli 45,2%. Cena tych preciozów na rynku pierwotnym wynosi 130$.

Obecnie rodzina Master's Collection obejmuje następujące whiskey:
2006 - Four Grain
2007 - Sonoma-Cutrer Chardonnay Finish
2008 - 1838 Sweet Mash
2009 - Seasoned Oak Finish
2010 - Maple Wood Finish
2011 - Aged Cask Rye / New Cask Rye
2012 - Four Wood
2013 - Straight Malt / Classic Malt
2014 - Sonoma-Cutrer Pinot Noit Finish
2015 - 1838 Style White Corn
2016 - Brandy Cask Finish
2017 - Cherry Wood Smoke Barley
2018 - Batch Proof
2018 - Oat Grain
2018 - Select American Oak

RUSSELL'S TEAM - CZYLI 101 LAT DOŚWIADCZENIA

10 września tego roku panowie Jimmy i Eddie Russell (mistrzowie destylacji Wild Turkey Distilling Co.) obchodzili niezwykły jubileusz. Łącznie ich staż w destylarni wyniósł znaczące 101 lat! Liczba ta jest znacząca, jako, że Wild Turkey Bourbon Whiskey przede wszystkim kojarzony jest właśnie z taka zawartością alkoholu w butelce (101 proof czyli 50,5%).
Z okazji wspomnianego jubileuszu wnuk starego mistrza, a syn obecnego - Bruce Russell - wystosował oficjalny list, którego treść (w oryginale) pozwalam sobie niniejszym zacytować:

Dear Friends,

For Wild Turkey, “101” has always held a special significance. It’s the hallmark Bourbon of the Wild Turkey portfolio, and the whiskey that my father and grandfather have spent their careers perfecting. Fans of our Bourbon have raised many a glass of Wild Turkey 101 to celebrate life’s many milestones, and today marks a milestone that makes me proud to share the Russell name with my father Eddie Russell and my granddad Jimmy Russell (or “Mimmy” as his grandkids call him). This month – September 10th to be exact – “101” takes on a new meaning as Jimmy and Eddie celebrate their combined 101 years of Bourbon industry experience – a touching homage to the Bourbon that put dad and Mimmy on the map.

The Russell legacy began in earnest in 1954 when Jimmy set his sights on employment at the Wild Turkey Distillery. Bourbon was already in Mimmy’s blood as a born and bred Kentucky boy with his forefathers before him working in the trade. But, you don’t accumulate 64 years of experience by accident. Many know Mimmy as one of the hardest-working, most passionate, loyal folks in the business. He always says “the day it becomes work, I’ll retire.”

With 37 years under his belt, Mimmy still calls dad “the new guy.” What was supposed to be a fun summer gig has turned into a career that rivals any other distiller. Since that fated summer in 1981, dad has built a tremendous legacy all his own. This year alone, he’s released three new whiskies that are taking the Bourbon category by storm – Wild Turkey Longbranch, Master’s Keep Revival and Russell’s Reserve 2002. Dad has spent much of the year on the road – traversing a similar path to Mimmy before him but with a few farther flung destinations along the way.

Personally, I’ve enjoyed working with dad on the Private Barrel Program. The distillery is our second home, and it’s an honor to follow in his and Mimmy’s footsteps creating relationships with bartenders, Wild Turkey fans, customers and fellow distillery employees.

101 years can best be summarized by what’s in every bottle of Wild Turkey Bourbon. Conviction to do things the right way. Never cutting corners. Befriending and mentoring fellow distillers. And staying true to your craft.

You’ve been an important part of the extended Wild Turkey family, so please join me in congratulating Mimmy and dad on their incredible journey to 101 years @WildTurkey.

– Bruce Russell

National Ambassador, Wild Turkey Distilling Co

MALT WHISKEY OD WOODFORD RESERVE

Woodford Reserve Distillery wprowadziła latem na rynek czwartą odsłonę swojej Woodford Reserve Distiller's Select. Tym razem chodzi o Straight Malt Whiskey. W recepturze zastosowano minimalną zawartość słodu jęczmiennego wymaganą prawem czyli 51%. Whiskey zabutelkowano z zawartością alkoholu 90,4 proof czyli 45,2%. Cena na rynku pierwotnym wynosi 35$.

Rodzina Woodford Reserve Distiller's Select obejmuje teraz:
1. Bourbon
2. Rye
3. Double Oaked
4. Malt

BOURBON HERITAGE MONTH

Jak co roku, tak i tym razem gubernator stanu Kentucky ogłosił wrzesień 2018, jako "Bourbon Heritage Month". Wrzesień, to najciekawszy chyba miesiąc dla wszystkich miłośników bourbon whiskey. Towarzyszy mu wiele imprez oraz jeszcze więcej premier nowych edycji ich ulubionego trunku. Przy okazji tego wydarzenia można podsumować stan amerykańskiego biznesu bourbonowego. Oto kilka co ciekawszych danych:
- obecnie w Kentucky powstaje 95% wszystkich bourbon whiskey
- roczny przychód z tytułu sprzedaży bourbona wynosi obecnie 8,5 mld $
- w biznesie zatrudnionych jest 17,5 tys. ludzi
- inwestycje w rozwój destylarni kosztowały 1,2 mld $
- wzrost sprzedaży osiągnął 250% stanu z przełomu wieków XX i XXI
- w 2016 roku zapełniono bourbonem 1,6 mln beczek (to najlepszy rok od 1969)
- obecnie w magazynach leżakowych Kentuckty spoczywa blisko 7 mln beczek (najwięcej od 45 lat, więcej niż samych obywateli Kentucky, kótrych jest 4,5 mln)
- w 2017 roku destylarnie bourbona odwiedziło ponad 1 mln turystów i liczba ta wciąż rośnie
- bourbon whiskey dociera dziś do 126 krajów świata
No cóż, niech nam wciąż miłościwie panuje BOURBON WHISKEY!

ZMIANY, ZMIANY, ZMIANY...

Jak ogłosił niedawno Beam-Suntory, Denny Potter, dotychczasowy master distiller w Heaven Hill Brands, przenosi się do Maker's Mark Distillery. Będzie tam pełnił podwójną rolę - tak mistrza destylacji, jak i menadżera. Potter był mistrzem destylacji w HH od 2013 roku, ostatnio pełniąc w niej również funkcję wiceprezesa ds. operacji. Co ciekawe, do HH przeszedł z... Maker's Mark, pracując dla niej 10 lat. 

Denny Potter

Potter zastąpi w MM Grega Davisa, który był tu mistrzem destylacji od 2010 roku. Davis z kolei będzie od teraz pełnił rolę dyrektora ds. destylacji w Jim Beam Distillery w Clermont,Ky,  należącej do Beama. Będzie również trzymał pieczę nad drugą destylarnią Beama - Booker Noe Distillery w Bostonie, Ky.
To nie koniec personalnej roszady w amerykańskiej dywizji Beam-Suntory. Victoria MacRae-Samuels, będąca dotychczasowym wiceprezesem ds. operacji oraz menadżerem destylarni MM, awansowała na stanowisko Senior Director of Global Innovation Center for Beam-Suntory w Clermont.

                                                                            Victoria MacRae-Samuels
I wreszcie Jane Bowie ze stanowiska specjalisty ds. maturacji w Maker's Mark Distillery awansowała na dyrektora ds. "prywatnej selekcji i programu dyplomatycznego".

                                                                                           Jane Bowie
W zmianach nie ma oczywiście nic złego. Najbardziej jednak ciekawi mnie teraz przyszła obsada stanowiska mistrza destylacji w Heaven Hill Brands. Jak tylko pojawi się w eterze jakieś nazwisko, rzecz jasna zaraz o tym doniosę...

WHISKY LIVE WARSAW PO RAZ PIĄTY

W dniach 12-13 października Warszawa ponownie stanie się światową stolicą whisky, a wszystko za sprawą piątej już edycji festiwalu Whisky Live Warsaw. Tegoroczna odsłona imprezy obfitować będzie w wiele znamienitych trunków ze wszystkich stron świata. Poza popularną „szkocką”, pojawią się również inni przedstawiciele mocnych alkoholi. Nie zabraknie także rozbudowanego konceptu kulinarnego.

W tym roku Whisky Live Warsaw odbędzie się w nowej lokalizacji – Centrum Praskim Koneser, nawiązującej do chlubnych tradycji polskiego gorzelnictwa.

Kolejne premiery
Podczas tegorocznej edycji pojawi się szerokie grono debiutantów. Siedem destylarni z dwóch różnych kontynentów zaprezentuje swoją ofertę alkoholi. Stany Zjednoczone będą reprezentowane przez bourbony Michter’s, które w zgodnej opinii ekspertów należą do światowej czołówki w swojej kategorii. Listę tegorocznych debiutantów uzupełniają wyśmienite whisky ze Szkocji oraz Anglii.
Poza wspomnianymi whisky oraz rumem, w ofercie festiwalowej znalazły się również: wódki, koniaki, giny, oraz likiery na bazie whisky. Po raz pierwszy w Polsce zagoszczą również panamskie rumy. Łącznie w ofercie festiwalowej znalazło się kilkaset gatunków alkoholi z kilkunastu krajów. Większość będzie dostępna w cenie biletu. Za droższe, limitowane edycje, trzeba będzie zapłacić voucherami.

Nowe atrakcje dla fanów whisky
Jedną z tegorocznych innowacji jest tzw. pakiet rozszerzający, uprawniający w pierwszym dniu do wejścia na teren festiwalu półtorej godziny przez oficjalnym startem imprezy. – To ukłon w stronę najzagorzalszych fanów whisky, który liczą zarówno na możliwość nieskrępowanej rozmowy z przedstawicielami destylarni, jak i zakupu alkoholu w sklepie festiwalowym przed resztą naszych gości. – tłumaczy Jarosław Buss, pomysłodawca i organizator Whisky Live Warsaw. Pula biletów z wcześniejszym wstępem została ograniczona do kilkuset sztuk.
To tylko jedna z wielu niespodzianek przygotowana dla miłośników dobrej single malt. W ramach festiwalu zostanie uruchomiony VIP Room z ofertą bardzo limitowanych edycji whisky oraz innych luksusowych alkoholi. To właśnie tam smakowana będzie m.in. czterdziestoletnia szczecińska Starka.
Podobnie jak w latach ubiegłych, organizatorzy szykują whisky festiwalową. Jej nazwa do samego festiwalu jest pilnie strzeżoną tajemnicą. Wiadomo tylko tyle, że na potrzeby Whisky Live Warsaw została zakupiona pięćdziesięciolitrowa beczka. Znajdująca się w niej whisky została zabutelkowana z naturalną mocą beczki (64,4%). Edycja, na którą składają się 84 butelki, będzie dostępna w sklepie festiwalowym, podobnie jak większość degustowanych trunków. Warto w tym miejscu podkreślić, że produkty będzie można kupić w promocyjnej cenie pomniejszonej o VAT (23%).

Kulinaria na żywo
Ideą festiwalu jest nie tylko edukowanie na temat kultury picia whisky, lecz również pokazanie szerokiej palety zastosowań tego alkoholu. – Dla miłośników lżejszych smaków zaplanowaliśmy stoiska z koktajlami na bazie whisky. Przewidziane zostały także pokazy live cookingu, które poprowadzi Bartłomiej Czerwiński, uznany i wieloletni szef kuchni Restauracji Merliniego – dodaje Jarosław Buss. Potraw parowanych z whisky będzie można spróbować na dziedzińcu przed budynkiem festiwalowym. Nie zabraknie też słodkości w postaci ciastek i czekolad. Swoje miejsce odnajdą także miłośnicy dobrych cygar.

Scena tętniąca życiem i goście specjalni
Całe życie festiwalowe skupi się na scenie głównej, która wypełniona zostanie prezentacjami, pokazami i rozmowami. Swój udział w imprezie potwierdził między innymi Ingvar Ronde – wydawca i publicysta corocznego „Malt Whisky Yearbook”, najbardziej opiniotwórczego zbioru publikacji o tematyce whisky. Na Whisky Live Warsaw będzie promował najświeższe wydanie swojego kultowego dzieła. Kolejnym gościem specjalnym będzie Rob Allanson – niekwestionowany autorytet w dziedzinie whisky, redaktor prestiżowego brytyjskiego „Whisky Magazine”.
Po raz kolejny profesjonalne jury wybierze najlepszą whisky festiwalową w ramach konkursu Warsaw Whiskies Awards. Swojego wyboru dokonają również uczestnicy – poza najpopularniejszą whisky wskażą również „odkrycie festiwalowe”. Nie zabraknie także stałego elementu krajobrazu Whisky Live, czyli sesji masterclass.
W cenie biletu każdy uczestnik otrzyma kieliszek festiwalowy. Na miejscu będzie możliwość wygrawerowania na nim swojego imienia i nazwiska. Organizatorzy spodziewają się rekordowej frekwencji oraz liczby wystawców.
Więcej informacji na temat Whisky Live Warsaw można znaleźć na oficjalnej stronie wydarzenia (www.whiskylivewarsaw.com). Bilety są już dostępne do nabycia w sprzedaży on-line. W dniu festiwalu czynne będą kasy na terenie Konesera.